نقش فرهنگ در پیشرفت تحصیلی دانش آمو زان در تمام مقاطع تحصیلی بسیار زیاد است اما در هر مقطعی باید از دید گاه ویژه ای به آن نگریست عوامل فرهنگی در مقطع متوسطه سهم بسزا یی در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دارد. زیرا که در این مقطع دانش آموزان از نظر سنی رشد نموده و آمادگی کافی برای پذیرش بسیاری ازمسائل را پیدا نموده اند. حال اگر این پتانسیل در جهت مثبت به کار گرفته شود ، بسیار گره گشا خواهد بود و عامل مهمی در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان به حساب خواهد آمد و اگر خدای نخواسته به انحراف کشیده شود و در جهت منفی به کار گرفته شود اثرات مخرب آن بسیار زیاد خواهد بود. زیرا فرهنگ شخصیت افراد را می سازد و با درونی شدن در وجود آنها عامل هدایت کننده ی آنهاست . بنا بر این هم می تواند سکوی پرتاب فرد به سوی رشد و ترقی بوده و او را به اوج برساند و هم می تواند او را به انحطاط و سقوط بکشاند . پس باید مسئولین امر به این نکته توجه نموده و زمینه هایی را فراهم آورند که سبب رشد فرهنگی دانش آموزان گردد و عوامل انحراف را شناسایی نموده و راه را بر کجروی ها ببندند . البته باید اذعان داشت که مسائل فرهنگی باید از پایه ی ابتدایی مد نظر قرار گیرد و روی ارزشها و هنجار های اجتماعی از کودکی تاکید گردد و اموری که آینده می خواهیم به آن برسیم از پایه روی آن کار شود مثلا اهمیت علم و دانش بعنوان یک ارزش اساسی از کودکی مورد تاکید قرار گرفته ودر این موردخانواده ، مدرسه و جامعه هماهنگ عمل نمایند. همچنین فقط این مورد در شعار مطرح نباشد بلکه عملابه آن توجه شده ودانش آموز،آن را را عملا مشاهده نماید با نگاهی به جوامعی که امروز توسعه یافته اندمشاهده می کنیم که این کشور ها به آموزش و پرورش بهای زیادی داده و این مورد را درجامعه نهادی نموده اند. در کشوری که به علما وصاحب نظران اهمیت داده می شود و از جایگاه ویژه ای بر خوردارند بی شک این مورد انگیزه ای قوی برای آموزش ایجاد خواهد نمود. همچنین باید زمینه ای ایجاد شود که افراد تحصیل کرده دغدغه معاش نداشته باشند. زیرا اگر قرار باشدنقش مسائل اقتصادی را نادیده بگیریم  

موفقیت زیادی حاصل نخواهد گردید. بنا براین باید طوری برنامه ریزی شود که افراد ضمن ارتقاء فرهنگی از نظر اقتصادی نیز بی نیاز گردند البته منظور از ارتقاء فرهنگی تنها آموزش در زمینه ای خاص نیست زیرا آموزش در هر زمینه ای که باشد ارتقاء سطح فرهنگ را به همراه خواهد داشت. چه در زمینه ی اقتصادی وچه در زمینه ی علوم فلسفی ویا علوم تجربی باشد .دانش حد ومرز ندارد ودر تمام زمینه ها امروزه راه باز است اما باید زمینه ی لازم وجود داشته باشد وبستر لازم فراهم آمده باشد. در مقطع متوسطه دانش آموز گرفتار بحران های زیادی است و مسائل زیادی را باید برای خود حل نماید مرحله بازاندیشی در مورد ارزشهاو هنجار هاست و مواردی که در کودکی برای او درونی شده نسبت به آنها باز اندیشی می نماید از نو آنها را مورد تجزیه ونحلیل قرار می دهد وآنها را می آزماید پس باید وی را کمک نموده تا از این تجربه سر بلند بیرون آید اشتباهات را اصلاح نموده و تجربیات موفق را تایید نماید لازم به ذکر است که در این مرحله بسیاری از دام ها برای وی گسترده شده است ودر این باز اندیشی او را به بیراهه می کشاند تا به حال بحث تهاجم فرهنگی را زیاد شنیده ایم ومی دانیم که کشور های غربی هر ساله بودجه های کلانی صرف تهاجم فرهنگی می نمایند زیرا در یا فته اند که بهترین راه تسلط بر هرملتی اضمحلال فرهنگ آن جامعه است و به همین جهت ارزش های اصلی اساسی آن جامعه را هدف قرار می دهند بنا بر این چون جوانان و نو جوانان بدلیل موقیت خاص سنی خود از بقیه افراد جامعه آسیب پذیرترند بیشتر مورد حمله ی دشمن قرار می گیرند پس باید هوشیارانه عمل نمود ومراقب این گل های آسیب پذیر بود. البته در شرایط امروزی کار بسیار دشواراست .زیرا در عصر ارتباطات انتقال معانی بسیار آسان وسریع انجام می گیرد ودشمن با حیله ها ی بسیار جوانان را جذب می نماید از طریق سایت غیراخلاقی اینترنتی، از طریق فیلم های مستهجن از طریق ماهواره و پخش سی دی های خلاف قشر جوان جامعه را به بیراهه می کشاند ودرمقطع متوسطه متاسفانه بدلیل آسیب پذیری دانش آموزان این مشکلات بیشتر است با توجه به مسائلی که بیان شدلازم است مسئولین محترم در این مورد چاره اندیشی نموده و راهکار های لازم برای برخورد با این مشکلات را بیابند